Ինչպե՞ս են տոնում Նոր տարին Իսրայելում

Իսրայելում եվրոպական Նոր տարին չի ճանաչվում որպես տոն։ Այդ երկրում   հանգստյան օրեր չեն ո՛չ դեկտեմբերի 31-ը և ո՛չ էլ հունվարի 1-ը։

Նոր տարին ըստ ավանդույթի տոնելու կարգը  այնպես, ինչպես հասկանում և նշում են  Եվրոպայում,պահպանվում է  Իսրայելում ապրող ռուսական համայնքի կողմից։ Այդ իրավիճակից ամեն մեկը յուրովի է դուրս գալիս:  Ոմանք հավաքվում են  տանը, ոմանք գնում են ռուսական ռեստորան։
Նոր տարին Իսրայելում ակտիվ նշում են նաև արաբ քրիտոնյաները։ Ավանդության համաձայն` նրանք սովորաբար Նոր տարուն պատրաստում են խորոված, խմում գարջուր ու գինի և ուրախանում են արաբական երաժշտության ներքո, իսկ ժամը 12-ին տոնական հրավառություն են կազմակերպում։

Հարցազրույց Ժողովրդական վարպետ Սրբուհի Մովսիսյանի հետ

—Ներկայացեք խնդրեմ:

-Ես Սրբուհի Մովսիսյանն եմ,  դեկորատիվ-կիրառական արվեստի ժողովրդական վարպետ: Դեռ մանուկուց սիրել եմ ժողովրդական արհեստները՝ տիկնիկագործությունը, ասեղնագործությունն ու հելունագործությունը: Հիշում եմ, թե ինչ խնամքով էի հավաքում ու պահում տանը եղած մանր կտորները տիկնիկներ պատրաստելու համար,  գունավոր ստվարաթղթերը  թեմատիկ նկարներ անելու համար: Տարիների հետ ստեղծագործելու իմ  սերը դարձավ  իմ կյանքի գործը:

Հայկական ժանեկագործություն

Հայկական ժանեկագործությունը իր նախշազարդերի տեսակներով շատ ընդհանրություններ ունի դեկորատիվ-կիրառական արվեստի` փայտագործության, քարագործության և մետաղագործության հետ: Ժանյակե նախշը հաճախ հիմք է հանդիսանում որպես նախշազարդ` խաչքարերի վրա պատկերելու: Եթե Եվրոպայում ժանյակ կրում էին միայն ազնվականներն ու հոգևորականները, ապա Հայաստանում այն կազմում էր հայկական տարազի պարտադիր բաղկացուցիչ մասը:

Արցախի խաշլամա

Կրթահամալիրի մայրենիի ուսուցչուհի Կարինե Պետրոսյանը ներկայացնում է Արցախի խաշլամայի իր բաղադրատոմսը:

Արցախում պատրաստվող խաշլաման  տարբերվում է Հայաստանում պատրաստվող խաշլամայից: Այն պատրաստվում է հիմնականում մատղաշ  տավարի կամ ոչխարի (գառան)  յուղոտ  մսից: Կաթսայի մեջ հերթականությամբ շերտ-շերտ շարվում են միսը, լոլիկը, կարմիր և կանաչ պղպեղը, սոխը և գազարը: Խաշլաման համեմվում է աղով, սև պղպեղով, թարմ համեմով ու սամիթով: Որոշ տնտեսուհիներ ավելացնում են նաև սև սալորաչիր կամ մոշ` թթվաշ համ ստանալու համար, ինչպես նաև` գինի կամ գարեջուր:

Գրի առավ Արթուր Մարգարյանը, Ավագ դպրոց, 12-րդ դասարան

Խնձորի կամ սալորի մարմելադ

Սեբաստացու օրերի առթիվ մրգային մարմելադի իր բաղադրատոմսն է առաջարկում մայրենիի ուսուցչուհի Թամար Ղահրամանյանը:

Տնային պայմաններում մարմելադ պատրաստում են թթվաշ մրգերից, որոնց եփած խյուսը հեշտ է մակարդվում:  Սովորաբար պատրաստում են խնձորից ու սալորից:

Մշո ավանդական փլավ

Սեբաստացու օրերին ընդառաջ Մշո տոնական այս փլավի իր բաղադրատոմսն է առաջարկում կրթահամալիրի մայրենիի ուսուցչուհի Ելենա Սարգսյանը:

Նախապես թրջել սիսեռը ու  եփել: Եփել նաև տավարի միսն  ու հավի կրծքամիսը, ապա բզիկ-բզիկ անել: 2-3 գլուխ սոխը բուսայուղի մեջ լավ սոխառած անել, ավելացնել, մանրացրած տավարի և հավի միսը, խառնել, ավելացնել բլղուրը, եփած սիսեռը: Ապա ավելացնել  ջուրն այնքան, որ ծածկի զանգվածը, աղը, կարմիր պղպեղը և թողնել, որ եփվի:  Մշո ավանդական փլավը տոնական օրերի համեղ ճաշատեսակ է:

Անհրաժեշտ բաղադրիչներ՝

1 բաժակ բլղուր

300-500 գր. տավարի միս և նույնքան հավի կրծքամիս

1-1,5 բաժակ սիսեռ, սոխ, կարմիր պղպեղ, աղ

Գրի առավ Արթուր Մարգարյանը,  Ավագ դպրոց, 12-րդ դասարան

Թագավորն ու ոսկին

Կար-չկար մի թագավոր կար, որը սովորություն ուներ  աղքատներին և թշվառներին ոսկի բաժանելու: Նա դա անում էր ամեն օր:  Մահից հետո նա հայտնվում է երկնքում՝ ամբողջովին ոսկուց պալատում: Պալատը ամբողջովին  կահավորված էր ոսկուց՝ ոսկե աթոռներ, ոսկե սեղաններ, ամեն ինչ ոսկուց, միայն ոսկուց:   Նա երջանիկ էր՝ կարծելով , թե դա իր վարձատրությունն է:

Արվեստ դարձած 10 արհեստներ

Հայկական խեցեգործական արվեստի առաջին նմուշները թվագրում են դեռ պղնձյա դարաշրջանից:  Ավելի ուշ այս արհեստը արագ տեմպերով սկսեց զարգանալ` Արարատյան թագավորությունում (Ուրարտու) հասնելով իր ծաղկման գագաթնակետին. այդ մասին վկայում են մթա VIII դ. գտնված նմուշները: Հայկական խեցեգործության ավանդույթները լայնորեն տարածում գտան միջին դարերում, երբ Անիի և Դվինի վարպետների փառքն արդեն դուրս էր եկել երկրի սահմաններից:

Խեցեգործության մասին

Ասում են, որ խեցեգործական արհեստանոցներում արտադրված արտադրանքը միշտ գտնում է իր երկրպագուներին, քանի որ  կավն ընդունակ է բավարարել տարբեր ճաշակներ: Մեկը երազում է կերակուր պատրաստելու  կավե սպասքի մասին, քանի որ ցանկանում է մինչև վերջ  բացահայտել հնագույն խոհարարական բաղադրատոմսերը: Մեկ ուրիշը ուղղակի սիրում է հեղինակային հնարքներ և իր միջավայրը հաճույքով զարդարում է օրիգինալ սպասքով:

Հունական ամանեղենի զարդարվեստը

Կանոն կարելի է բացահայտել  հին հունական արվեստի փոքր ծավալների նմուշներում, հատկապես ամանեղենի արվեստի մեջ:  Ամերիկացի հետազոտողները, օրինակ,  վկայում են, որ հունական մրգամանները վայելում են մշտական պահանջարկ:

Հունական մրգամանների պահպանված քանակը բավականին մեծ է, սակայն  դրանց մեջ  եթե ոչ նույնությամբ, ապա գոնե մոտավորապես հանդիպում են նույն  ծավալն ունեցող մրգամաններ: