Հարիսան նախկինում համարվել է ծիսատոնական կերակուր: Պատրաստել են հանդիսավոր օրերի, հարսանիքների և ժողովրդական տոների ժամանակ: Կճուճի մեջ թոնրում ողջ գիշեր եփելուց հետո կերել են մեծ մասամբ կիրակի առավոտյան: Ուտելիս վրան լցրել են հալած յուղ:
Պաս օրերին մսի փոխարեն օգտագործել են բանջար: Ընդհանրապես, կավեղեն, խեցեղեն սպասքի մեջ պատրաստվող բոլոր կերակրատեսակները հայկական ծագում ունեն:
Ծիսական հարիսայի հետ հաղորդակցվել են տան բոլոր անդամները, ընդհուպ մինչև նորածինները: Տանտիկինը հարիսայի յուղից քսում էր նորածնի շուրթերին` որպես պարտադիր հաղորդակցություն սրբազան ուտեստի: Ընդ որում` հոգեպես անմաքուր, մեղավոր մարդն իրավունք չուներ ուտելու հարիսան:
Տոների ժամանակ պատրաստվող ցանկացած կերակուր համեմվում էր հմայածիսական արարողություններով, առանձին ուտեստների, օրինակ` ծիսական կերակուրի` հարիսայի պատրաստման ժամանակ տղամարդիկ պարում էին ծիսական հատուկ պար:
Տոմարային ծիսաշարը պարտադիր գործողությունների շարք է, որի նպատակն է կապել մարդու և մարդկային խմբի կյանքը տիեզերական երևույթների հետ: Վարդավառից հետո տոմարային երգերին փոխարինելու են գալիս աշխատանքային երգերը` ծիսական հորովելները, որոնք ուղեկցում էին աշնանացանին: Եվ միայն նոյեմբերինՙ նախրաթողից և բերքահավաքից հետո, մի պահ նորից ուրախ տոն էր տիրում: Տոնական ուտեստը այդ տարվա բերքի երախայրիք կորկոտ-ձավարով, աքլորով հարիսան էր:
Մայրիկիս հարիսան
Բաղադրությունը.
1կգ. հավի միս, 1կգ. կորկոտ , յուղը , աղը , սև պղպեղը ըստ ճաշակի:
Պատրաստման եղանակը.
Պատրաստի հավը խաշել, անջատել ոսկերներից ու կտրատել: Եռացող արգանակի մեջ լցնել նախապես թրջած կորկոտ, ավելացնել մսի կտորները և շարունակել եփել թույլ կրակի վրա:
Հենց շիլան սկսի թանձրանալ, խառնաթիով խփել և շարունակել եփել այնքան, մինչև ամբողջը դառնա միատարր պինդ զանգված, որից հետո աղ անել և խառնել: Հարիսան մատուցել ափսեով: Առանձին մատուցել սև պղպեղ, հալած յուղ:
Ուտեստը կարելի է պատրաստել նաև հնդկահավի ու ոչխարի մսով:
Նյութը պատրաստեց Արթուր Մելքոնյանը, արհեստների դպրոց, խոհարար
Արհեստագործ 