Մի անգամ երկու հիմար լսեցին, որ մարդիկ հին ժամանակներում իրար հետ փոխանակվում էին տարբեր իրերով և այդ փոխանակումից մեծ շահույթ էին ստանում: Մտածեցին, մտածեցին և որոշեցին միմյանց հետ փոխանակվել ոչ թե ինչ-որ փոքր բաներով, այլ միանգամից ոչ ավել, ոչ պակաս՝ տներով:
Բուլղարական առակ
Մի փայտահատ էր ապրում, և նա ուներ երկու որդի։ Ամեն անգամ՝ անտառ գնալիս, նա իր հետ իր որդիներից մեկին էր վերցնում՝ որպես օգնական։ Մի անգամ փայտահատը ասաց իր որդիներին.
-Այսօր, երեխանե՛ր, դուք մենակ կգնաք անտառ, ես կմնամ տանը, որովհետև շատ հոգնած եմ։
-Բայց հայրիկ,-ասացին երիտասարդները,-եթե սայլը ջարդվի, ո՞վ է մեզ օգնելու վերանորոգել այն։
-Եթե սայլը ջարդվի,-ասաց ծերուկը,-դժբախտությանը կանչեք։ Նա ձեզ կօգնի։
Հայկական առակ
Մի գյուղացի, շուկայում շորացու գնեց երեխաներին, տուն գնալու ճանապարհին ստիպված վեճի բռնվեց կռվարար կնոջ հետ, որը պնդում էր, թե վաճառողը մկրատով է կտրել շորացուն։ Գյուղացին ինքն էր վաճառողի ձեռքում դանակ տեսել և այդ պատճառով էլ ոչ մի կերպ չէր կարողանում համաձայնել կնոջ հետ։ Այսպես նրանք, ամբողջ ճանապարհն անցնելով, հասան մի խոր գետի կամրջի, որտեղ վեճը վերածվեց բացահայտ կռվի։
Ըստ՝ Լև Տոլստոյի
Եղբայր ու քույր են եղել՝ Վասյա և Կատյան, և նրանք ունեին մի կատու: Գարնանը կատուն անհետացավ։ Երեխաներն ամենուր փնտրում էին նրան, բայց չէին կարողանում գտնել։
Ամեն առավոտ տանտիրուհին բադի ձագերին բերում էր թակած ձվերով լի ափսեն։ Նա ափսեն դնում էր թփի մոտ և հեռանում։
Գինու ընտրության հարցում չսխալվելու համար առաջին հերթին պետք է կարողանալ կարդալ պիտակը։ Գինիու «հագուստի» ողջ բազմազանության համար Խաղողագործության և գինեգործության միջազգային կազմակերպության (OIV) անդամ երկրներում, (իսկ դա գրեթե ողջ արևմտաեվրոպական աշխարհն է, գումարած ԱՄՆ, Հարավային Աֆրիկան և Ճապոնիան), 1985թ. սկսած, սահմանվել է վաճառքի համար նախատեսված շշերի նախագծման կանոններ։
Մի ծեր ուխտավոր ճանապարհ ընկավ դեպի Հիմալայան լեռներ: Շատ ցուրտ էր և անձրև էր գալիս։ Պանդոկի տերը, ուր նա գնացել էր, կանգնած էր պանդոկի դռանը ու հարցրեց նրան.
Մի մարդ, որ գնում էր օտար երկիր, կանչեց իր ծառաներին և հանձնեց նրանց իր ունեցածը: Մեկին հինգ տաղանդ տվեց, մյուսին՝ երկու, մեկին՝ մեկ, յուրաքանչյուրին՝ ըստ իր ուժի, և անմիջապես ճամփա ընկավ։
Արևելքում մի կայսր հասկացավ, որ ծերանում է, և եկել է ժառանգ ընտրելու ժամանակը: Իր խորհրդականներից կամ երեխաներից մեկին ընտրելու փոխարեն նա որոշեց այլ կերպ վարվել։ Մի օր նա հավաքեց իր կայսրության բոլոր երիտասարդներին և ասաց.
— Եկել է գահը զիջելու և հաջորդ կայսրին ընտրելու ժամանակը։ Ես իմ որոշումը կայացրել եմ և կընտրեմ ձեզանից մեկին։ Երիտասարդները ցնցված էին!
Լատինաամերիկյան առակ
Մի կալվածքի որսորդ սուրբ Ղազարոսին խոստացավ.
-Երկու աղավնի կրակելուն պես անմիջապես մեկը ձեր զոհասեղանին կբերեմ Մայր Թերեզայի խրճիթում։
Արհեստագործ 